Stetoskop i głowica USG - czyli duet idealny

Wśród ratowników medycznych coraz częściej pojawia się pytanie: czy ultrasonograf zastąpi stetoskop? Moim zdaniem najlepsze efekty dadzą stosowane wspólnie. 

W środowisku medycyny ratunkowej debatuje się ostatnio nad zastosowaniem głowic ultrasonograficznych w ramach zespołów ratownictwa medycznego. Pojawiają się głosy zwolenników, którzy na podstawie badań oraz nowych wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji (wytyczne ERC 2021) popierają i praktykują stosowanie USG w stanach nagłych. Pojawiają się również głosy, że jest to diagnostyka, która w warunkach ZRM wymaga zbyt dużo czasu, co w pewien sposób potwierdza się w sytuacji osób niedoświadczonych lub nieprzeszkolonych. Biorąc pod uwagę oba aspekty, nasuwa się pytanie: 

Czy głowica USG zastąpi stetoskop?

Zdania są podzielone.

Medycyna, a szczególnie medycyna ratunkowa, idzie w Polsce do przodu i warto szkolić się z wykorzystywania nowych narzędzi dostępnych do diagnostyki pacjenta na jak najwcześniejszym etapie. Nie warto i nie powinno się zamykać w ramach utartych schematów - bo dlaczego robić coś dobrze, kiedy można zrobić coś lepiej? Nie jest również stosownym rozwiązaniem całkowite zastąpienie jednego postępowania innym. Odpowiednim postępowaniem jest wprowadzenie możliwych poprawek do już istniejącego działania i wyuczenie się go do takiego stopnia, gdzie ryzyko błędu będzie ograniczone do minimum. 

Stetoskop i głowica USG pozwalają na więcej

Stetoskop i głowica USG zastosowane wspólnie pozwolą na dokładne i kompleksowe badanie pacjenta, a co za tym idzie – na znacznie precyzyjniejszą diagnostykę, ostatecznie umożliwiając wdrożenie konkretnego leczenia już na wczesnym etapie. 

Weźmy na przykład pacjenta po tępym urazie klatki piersiowej w wyniku uderzenia w kierownicę w wypadku samochodowym. Quick look na pacjenta już podczas dokonania ekspozycji i widzimy krwiak, który powstaje na klatce. Pacjent zgłasza silny ból. Palpacyjnie stwierdza się brak patologii, ale pacjent zgłasza nasilenie bólu. Osłuchując stetoskopem - brak szmerów pęcherzykowych u podstawy jednej strony. Podejrzewamy dwie opcje: powietrze lub płyn. 

Jeżeli to płyn, powinniśmy zastosować zasadę „load and go” („ładuj i jedź”) i jak najszybsze przetransportowanie pacjenta na szpitalny oddział ratunkowy w celu ewakuacji płynu. 

Jeżeli to powietrze - odma prężna. W warunkach ZRM możemy podjąć się odbarczenia odmy za pomocą dedykowanej igły lub stosując kaniulę o największym świetle. W takiej sytuacji przyda się głowica USG. Sprawne wykonanie protokołu eFAST sprecyzuje, czy w opłucnej zbiera się płyn, który cieniuje na ciemno, czy powietrze, które - odwrotnie - cieniuje na jasno w obrazie ultrasonograficznym. Oczywiście szybszą metodą mogłoby być opukanie klatki piersiowej, jednak na miejscu zdarzenia możemy nie usłyszeć, czy występują odstępstwa w wypuku. Diagnoza pozwoli podjąć najlepsze dla pacjenta postępowanie.

Pamiętajmy jednak, że technologia czasem zawodzi, a do głowicy USG trzeba nabrać doświadczenia, więc sprzęt, mimo wszystko, powinniśmy dostosowywać do posiadanych kompetencji i umiejętności.

Podsumowując, stetoskop i głowica do ultrasonografii to świetny duet, który warto wykorzystywać w praktyce, ale są to dalej tylko narzędzia, które są przydatne jedynie w rękach osoby doświadczonej. Najważniejsze jest to, co między oliwkami.

Róbmy dobre ratownictwo. 

Róbmy dobrą medycynę.